Artvinli Esnaf Hülya Dokur: “Vatandaş Kendi Gelirinin Düşük Olduğunun Farkında Değil”

UĞUR İSTANBULLU

Artan enflasyonla birlikte vatandaşın alım gücünü düşürünce Artvin esnafı iş yapamaz hale geldi. Kendi eserlerini üretip satan Hülya Dokur, “Müşterinin talebi geçen yıla nazaran çok düştü ve vatandaş bizim eserlerimizi yalnızca seyredip konutuna gidiyor ve vatandaş bizi eserlerimiz kıymetli diye suçluyor. Halbuki kendi gelirinin düşük olduğunun farkında değil lakin ortamın kıymetli olduğunun farkında. Geliri kendine yetmiyor ki alsın yesin” dedi.

Artvin’de esnaf artan maliyetlerden şikayetçi. Soba satan Ata Atan, “Önceki üzere işler yok tabi ve doğal gaz geldi soba işi bitti. Kapatmayı düşünüyorum lakin kapatınca ne yapayım, kafayı yer insan” derken Emrah Yılmaz, “Şu anda çay, tost ve köfte satıyorum ve tabi ki de artırımlardan ötürü gönül kırgınlığımız var. Bir gelip üç gitmesi bizi biraz daha kırıyor. Ekonomik olarak 2-3 yıl öncesine baktığımızda açıkçası hiçbir şeyi karşılamıyor bu gün. Evvelce kar olarak elimize yüzde 70’i kalırken şimdilerde ise elimize yüzde 30 kalıyor” tabirlerini kullandı.

“VATANDAŞ BİZİM ESERLERİMİZİ SEYREDİP ALMADAN KONUTUNA GİDİYOR”

Pazarcı Hülya Dokur şunları söyledi:

“Müşterinin talebi geçen yıla nazaran çok düştü ve vatandaş bizim eserlerimizi yalnızca seyredip meskenine gidiyor. Almak istiyor lakin cebinde bir şey olmayınca da boynu bükük gidiyor. Bazen bizleri suçluyorlar işte siz değerli veriyorsunuz ürettiklerinizi diye fakat bizde başka artışlarla, akaryakıt olsun ve öbür eserlerdeki artışlarla karşılaştırdığımızda yeniden bizim vermiş olduğumuz eser bize tekrar düşük geliyor ve esasen bizi kurtarmıyor. Şuna bakarsan emekli 7 bin 500 lirayla ne alacak ne yiyecek ve nasıl geçinecek. Yani kendi gelirinin düşük olduğunun farkında değil fakat ortamın kıymetli olduğunun farkında. Geliri kendine yetmiyor ki alsın yesin o da ne oluyor vatandaşın tezgahındaki eser de değerli geliyor ona.”

“KAPATMAYI DÜŞÜNÜYORUM”

Sobacılık yapan Cet Atan şunları söyledi:

“Baba mesleğimi devam ettiriyorum, 1974 yılından itibaren  sobacılık yapmaktayım ve iki tane oğlum var biri İstanbul’da biri de burada taksicilik yapmakta. Evvelce ben taksicilik yapıyordum ve ben baba mesleğime dönünce oğlum taksicilik yapmaya başladı. Evvelki üzere işler yok tabi ve doğal gaz geldi soba işi bitti. Kapatmayı düşünüyorum lakin kapatınca ne yapayım, kafayı yer insan. Köylerde şöyle birtakım arkadaşlar otomobillerine sobaları yüklüyor ve köy köy gezip satıyorlar. 1990’da Özal dedi ki ‘isteyen istediğini satar ve istediği fiyatta’ ve açtı piyasayı ve bakkal dükkanı da soba satıyor, inşaatçıda soba satıyor ve doğal olarak bizde imalat yapamaz hale geldik. Bu bir Özal kanunu 1990’da ticaret serbesttir’ dedi ve o gün dediği üzere isteyen istediğini ve istediği fiyata satar diyerek açtı piyasayı ve o gün o bu gündür bu türlü devam ediyor ve dur diyen de yok. Evvelden işler çok güzeldi. Ramazanlarda iftarımızı açardık, yukarda atölyem vardı ve biz sahura kadar soba yapar ve sahuru yer yatar sabahleyin de sobayı dükkana getirir sonrasında da burada sobamızı satardık. Bir ay boyunca soba bekleyen olurdu. Her güne bir soba yapardık. Biz evvelce 3 buçuk liraya sac alıyorduk ve kilo işi 6 buçuk liraya satıyorduk sobanın kilosunu. Sobayı tartıyorduk ve kiloyla hesaplayıp satıyorduk. Birinci başladığımızda para kazanıyorduk lakin artık yok ve herkes satıyor sobayı.”

“ÖNCELERİ KARIMIZ YÜZDE 70’LERDE İKEN ARTIK İSE YÜZDE 30’LARA DÜŞTÜ.”

Artvinli esnaf Emrah Yılmaz şunları söyledi:

“Şu anda çay, tost ve köfte satıyorum ve tabi ki de artırımlardan ötürü gönül kırgınlığımız var. Bir gelip üç gitmesi bizi biraz daha kırıyor. Ekonomik olarak 2-3 yıl öncesine baktığımızda açıkçası hiçbir şeyi karşılamıyor bu gün. Evvelce kar olarak elimize yüzde 70’i kalırken şimdilerde ise elimize yüzde 30 kalıyor. Şikayetçi miyiz evet şikayetçiyiz ancak elimizden gelende bir şey yok. Talebimiz var olağan ki aldığımız materyalle sattığımız malzemeyi yarı yarıya kurtarma talihimiz olursa çok keyifli oluruz. İsyankar değiliz ve şükür de ediyoruz ancak bir yerden sonra artık bunun toparlanması gerekiyor ve buradaki esnaf arkadaşlarımızın da talepleri bu istikamette. Ben bir çayı evvelce 2 liraya veriyordum artık 5 liraya veriyorum ve hatta şu anda çay fiyatlarının artmasını da istiyoruz. Kolay gördüğümüz bir bardak çay, artık insanlarımız oturduğu vakit 3-4 bardak çay içerken artık ise bir bardak çay içebiliyor ve arkadaşına bir bardak çay ısmarlayıp ısmarlamamayı düşünecek noktaya geldi maalesef. İnsanlarımız saatlerce oturup çay muhabbeti yapacak durumda değil artık. Yeniden de dükkanımızın kapısını açıyoruz akşama da kapatıyoruz ve en azından yarınki gerecimizin parasını toparlıyoruz.”